|
Kuzeybatıda Aksaray, kuzeyde Nevşehir, kuzeydoğuda Kayseri, batı ve güneybatıda Konya illeri ile komşu olan Niğde ili, güneyde bolkar dağları ile içel, güneydoğu ve doğuda Aladağlar'ın oluşturduğu doğal sınırlar ile Adana illerinden ayrılır.
Bu sınırlar içinde yaklaşık 779,522 Ha yüzölçümüne sahiptir.Kuzeyde Misli Ovası ve güneyde Bor Ovası bir kenar bırakıldığında, son derece yüksek,dağlık ve akarsularca yarılmış arızalı bir görünüme sahiptir.Deniz seviyesinden olan yükselti Bor Ovası'nda 1000 metreyi bulurken, bu değer Misli Ovası kuzeyinde 1350 metreye ulaşır.
Ayrıca sıcak su kaynakları ile karbondioksit kaynaklarının bulunması nedeniyle, bölgenin doğal yer altı zenginliklerinin araştırılması ve ekonomimize kazandırılması gerekmektedir.
DAĞLAR
Niğde'ye yüksek bir görünüm kazandıran yüksek dağlık ve tepelikleri, oluşum ve gelişimleri itibariyle üç grubta değerlendirebiliriz.
a- Orta Torosları oluşturan ve Bolkar Dağlar'ı kuzeydoğu uzantıları ile,Aladağlar'ın güneybatı uzantıları arasında bulunan Ecemiş Koridoru ile birbirinden ayrılırlar.Bolkar Dağları'nda Medetsiz Tepesi (3524 m) ve Aladağlar'da Demirkazık (3756 m) en yüksek noktaları oluştururlar.
b- İç Anadolu volkanizması içinde Aksaray ile Niğde arasında yer alan Hasandağı (3268 m),Keçeboyduran (2727 m), Niğde'nin yaslandığı melendiz Dağı (2936 m) ve kuzeybatıda Göllüdağ (2143 m) başlıca volkanik dağlardır.
c- Ovalık alanların ortasında yükselen flüvial erezyon ile çevresinin aşındırılması sonucunda tek başına yüksek bir görünüm sunan farklı aşınma ile oluşan Misli ovası ‘ nda görülen yassı Tumba tepe , Yumru tepe farklı aşınılma oluşup , Bor ovası Çukur kuyu – Altunhisar hattının bastısında görülen tepelikler volkanik kökenli olurken ; Karahöyük , Köşkhöyük , Kınıkören höyüğü ,Misli ovasında Höyükhan höyüğü de tepelik alanlar olarak karşımıza çıkmakatadır.
OVALAR
Niğde İlinin kuzeydoğusunda geniş yer kaplayan Misli ovası ile , güneybatıda yer alan bor ovası iki büyük birimi oluşturur. Her iki ova içinde Niğde merkezinin yer aldığı kuzeydoğu- güneybatı doğrultulu bir depresyonla birbirlerine bağlanır. Tektonik çöküntü ile oluşan bu ovalar , önce volkanik alanlardan çıkan piroklastik metaryellerle sonradan dağlık alanlardan gelen alüvial dolgularla doldurularak , alüviel dolgu ovaları olarak karşımıza çıkmaktadır. Pleistosen ‘den itibaren akarsularca yarılan bu alanlar , dağlık alanların kenar kesimlerinde plato karakterini almıştır. Kenarlarında geniş alanlar boyunca uzanan birikinti koni ve yelpazeleri dikkat çekicidir.
Kuzeybatıda Melendiz dağı ve Göllüdağı ile çevrili olan Melendiz Ovası , geriye aşınılma batıdan bölgeye sokulan Melendiz suyu ve kolları ile yarılarak boşaltılmış geniş bir düzlük alandır.
Diğer taraftan dağlık alanlar arasında akarsu vadileri boyunca uzanan akarsu
boyu ovaları da görülmektedir.Güneyde Tabur dağı önlerinde bulunan Kılan ovası , doğuda Hanağzı dere boyunca uzanan ova ile Kemerhisar güneyindeki Ovacık Ovası başlıcalarıdır.
AKARSULAR
Karasu Deresi , Ecemiş Suyu , Uluırmak başlıca ana akarsuları oluştururlar.
Karasu : Aktaş yakınlarından doğarak ,kuzey-güney doğrultusunda uzanırken Gümüşler ' den Kereci Deresi ni , Niğde Şehir merkezini geçtikten sonra uzantı deresi ni alır. Yer altı ve kaynak sularıylada beslenen Karasu' da Bor ovasında kaybolur. Üzerinde Akaya barajı yer alır.
Ecemiş Suyu: Kaynağını Aladağ‘dan alır. Kuzeydoğu –Güneybatı doğrultusunda ilerlerken , Çamardı yakınlarında İçkuyu Deresini alarak Yelatan Güneyinde İl sınırlarından çıkarak , Seyhan kolu Güngör Deresine karışır.
Uluırmak: Melendiz dağlarında doğduktan sonra , Asmasız ve Ramat kısımlarından gelen kaynak suları ile beslenir. Çiftlik ve Melendiz Ovasını geçerek Ihlara Vadisine ulaşır.
GÖLLER
Niğde ili , göller bakımından zengin olmamakla birlikte oluşum ve gelişimleri birbirinde farklı göllere de sahiptir.
Aladağlar ve Bolkarlar üzerinde buzul aşılımıyla oluşmuş sirk gölleri yer almaktadır. Akgöl , Alagöl , Çinigöl ,Yedi Göller , Karagöl başlıcalarıdır. Hasandağı , Göllüdağ üzerinde volkanik krater gölleri yer alırken kuzeydeki Narlıgöl ise volkanik çöküntü maar gölü olarak oluşturulmuştur. Narlıgöl yer altından sıcak su kaynaklarıyla beslenmesi nedeniyle minarelce zengin , suları acı bir göldür.
Diğer taraftan akarsu yatakları önünde sulama amacıyla inşa edilen setlerin gerisinde da suların toplanmasıyla baraj göller oluşmuştur. Melendiz Dağlarından gelen Kırkpınar ve Baldıra dereleriyle beslenen Gebere Barajı 1939 -1941 yılları arasında inşa edilmiş. Gümüşler barajı na , hemen gerisindeki dağlık alanlarda inen sular toplandığı içinde bol miktarda aynalı sazan balığı yaşamaktadır. Karasunun aşağı mecrası üzerine kurulu olan Akaya barajı , Koyunlu , Dikilitaş , Azatlı , Hacıbeyli ,Murtaza Gölleri de sulama amacıyla yapılmış diğer göllerdir.
İKLİM
Niğde ‘de Orta Anadolu'nun tipik kara iklimi görülür.Yazları sıcak ve kurak , kışları soğuk ve kar yağışlıdır. Yağışların kar hali kışın , yağmur haline ise ilkbaharda rastlanmaktadır.
Sıcaklık: En sıcak ay ortalaması temmuz ayına , en soğuk ay ortalaması ise ocak ayına rastlanır. Gerek mevsimler arasındaki sıcaklık farkı , gerekse gece ve gündüz arasındaki sıcaklık farkı , kara ikliminin en sıcak örneğidir.
Niğde de yapılan gözlemlere göre sıcaklık ortalaması 37,7 derece ile temmuz ayına , en düşük sıcaklık ise (-)21 derece ile şubat ayına rastlar.
Yağışlar: Nisan , mayıs ve haziran ayının ilk yarılarına kadar sağnak halinde ,bazen de ayrı sürekli yağış yapan şartları görünür.
Niğde de yağış ortalaması 0.9 mm ‘dir. Yağışın en fazla olduğu ay 78.5 mm ile nisan , en az olduğu ay ise , 0.2 mm ile temmuz ayıdır.
Nemlilik: Niğde de ortalama nispine V ‘dır. Nemin en fazla olduğu ay ile şubat , en düşük ay ( ile ağustos ayıdır.
|
